حافظ و حیوانات، استفاده‌ی حافظ و چند شاعر دیگر از حیوانات در شعر فارسی – حافظ‌پجوهی

میگه همین که باد بوی معشوق رو آورد، شمع جانش رو که روشن بودنش بود، به مژدگانی تقدیم کرد. این یکی از تعبیراتی هست که حافظ مرتبط با نور چشم شدن معشوق که یک پیامی رو به او می‌رسونه، یک معنی‌ای رو به ذهن او میاره. در گذشته میگفتند چشم نور داره، حافظ می‌گفت نور روی معشوق، میاد و نور چشم ما میشه. و می‌گفت کسی به این وصال می‌رسه که هر دم زیر تیغ تو سر دیگری داشته باشه.

یه جای دیگری پروانه رو به شکل پروا، نه بیان می‌کنه. یعنی پروا، نَه. میگه من به خاطر دیدن روی تو، به خاطر اون مساله نور چشم شدن روی معشوق، هیچ پروایی ندارم. مثل همون مثال‌هایی که بالاتر از حافظ زدیم. از اون «نَه»، یا «نِه»، معنی مثبت اخذ می‌کنه. میگه پروا، نه. پروا نداشتن یعنی شجاعت. اگر چه در ظاهر با «نه» بیان شده، و در صورتش دارای پیام منفی هست، اما معنی مثبتی در اون قرار داده شده. مثل اینکه یه نفر بگه فلان چیز رو ندزدیدند. فعل منفی داره، ولی کاربردش مثبت هست.

پروا نِه، یعنی بی‌پروایی. ظاهر منفی، باطن مثبت.

کاربرد دیگر حیوانات در شعر حافظ اینه که سخن خودش رو از زبان اونها بیان می‌کنه. دوشم ز بلبلی چه خوش آمد که می‌سرود، یعنی داشت این پیام رو می‌داد: اونی که تندخویی می‌کنه، نتیجه‌اش رو می‌بینه. تو ناراحت نباش.